Islahat mı İfsadat mıdır Bunlar?

 Islahat Fermanıyla Müslüman halkın devlet ile olan bağı iyice kopmağa başladı. Devlet , artık Müslümanların olmamağa başlamıştı. Dimyata pirince giderken evdeki bulgurda kaybedilmişti.  Bakınız Osmanlıda  ifsad hareketlerinin kendi devrinde önünü açan  Cevdet Paşa'dır üstelik bunu söyleyen

Cevdet Paşa 10 numaralı Tezkiresinde şunları söyler: Bu Ferman’ın hükmünce teba’a-i müslime ve gayr-i müslime kaffe-i hukukta müsavi olmak lazım geldi. Bu ise ehl-i islâma pek ziyâde dokundu. Mukaddemâ musâlahaya esas ittihaz edilmiş olan mevadd-ı erba’adan birisi Hıristiyanların imtiyâzâtı mes’elesi olup ancak istiklâl-i hükûmete dokunulmamak şartı ile mukayyed idi. Şimdi ise imtiyaz bahsi geride kaldı, bi’l-cümle hukuk-ı hükûmette teba’a-i gayr-i müslime ehl-i islâm ile müsâvî addolunuverdi. Ehl-i islâmdan birçoğu “Âbâ ve ecdâdımızın kanıyla kazanılmış olan hukuk-ı mukaddese-i milliyyemizi bugün ga’ib ettik. Millet-i İslâmiye millet-i hâkime iken böyle bir mukaddes hakdan mahrum kaldı. Ehl-i islâma bir ağlayacak ve mâtem edecek gündür” deyu söylenmeğe başladılar.

Gayri müslim halkın bir şekilde yönetime katılımı ve kendini  güvende hissetmesi elbette sağlanmalıydı. Ancak bu burdaki gibi Müslüman halkı küstürerek olmamalıydı.