Dönmelerin Lideri Sabatay Sevi Kimdir?

 Sabatay Sevi (İbranice: שַׁבְּתַי צְבִי, Shabtai Tzvi; 1626–1676), 17. yüzyılda ortaya çıkan ve Yahudi dünyasında büyük yankı uyandıran bir Mesih iddiacısıdır. Osmanlı İmparatorluğu'nda (günümüz Türkiye'sinde İzmir'de) doğmuş, Kabalistik öğretilerle ilgilenmiş ve kendisinin Yahudilerin beklediği Mesih olduğunu ilan etmiştir.

### **Hayatı ve Mesihlik İddiası**

- **1626**: İzmir'de doğdu. Genç yaşta Yahudi dini eğitimini aldı ve Kabala (Yahudi mistisizmi) ile ilgilendi.

- **1648**: Kendisinin Mesih olduğunu iddia etmeye başladı. Bu iddiası Yahudi cemaati içinde tartışmalara yol açtı.

- **1665**: Gazze'li bir haham olan Nathan (Natan) ben Levi, Sevi'nin Mesih olduğunu onayladı ve bu, Yahudi dünyasında büyük bir heyecan oluştu. Avrupa, Ortadoğu ve Kuzey Afrika'daki birçok Yahudi, Sevi'yi kurtarıcı olarak kabul etti.

- **1666**: Osmanlı yetkilileri tarafından tutuklandı. Sadrazam Köprülü Fazıl Ahmed Paşa'nın huzuruna çıkarıldı ve yaptığının suç, cezasının ise idam olduğu tebliğ edildi. Bunun üzerine **İslam'a geçti** ve **Aziz Mehmet Efendi** adını aldı. Bu olay, onu süper bir Yahudi gören takipçileri arasında şok etkisi oluşturdu. 

### **Sabataycılık (Dönmelik)**

- Sevi'nin görünüşte Müslüman olmasına rağmen, takipçileri onun gerçekte inanmadığını, takiyye yaptığını savundu ve gizlice Yahudi inançlarını sürdürdü.

- Bu grup, zamanla **Sabataycılar** (Dönmeler) olarak anıldı. Osmanlı ve Türkiye tarihinde önemli bir gizli Yahudi dini grubunu oluşturdular.

- Sabataycılar, dıştan Müslüman görünürken, içten Yahudi-Kabalistik ritüellerini devam ettirdiler. Günümüzde bile bazı ailelerin Sabataycı kökenli olduğu bilinmektedir. 

### **Ölümü ve Mirası**

- **1676**: Arnavutluk'ta sürgünde öldü.

- Yahudi tarihinde en çok tartışılan figürlerden biridir. Ortodoks Yahudiler onu sahtekar olarak görürken, sionist ve kabalistik Yahudi çevrelerinde hala saygı gören bir figürdür.

- Sabataycılık, Osmanlı ve Türk toplumunda özellikle **Selanik** merkezli bir hareket olarak varlığını sürdürdü. Cumhuriyet döneminde de bazı entelektüel ve siyasi figürlerin Sabataycı kökenli olduğu ortaya çıkmıştır.